«ΜΑΡΙΝΕΛΛΑ – ΤΟ ΜΙΟΥΖΙΚΑΛ». Το πιο λαµπρό αστέρι

• Του Κώστα Γεωργουσόπουλου , ΤΑ ΝΕΑ: Δευτέρα 11 Οκτωβρίου 2010

• Η ζωή και η πορεία της Μαρινέλλας έχει στοιχεία που παραπέµπουν στους κλασικούς ανάλογους βιογραφικούς πυρήνες των διεθνών µιούζικαλ

Η ιστορία του θεάτρου, η θεατρολογία και οι κλάδοι της όπως π.χ. η δραµατολογία εκεί όπου οι επιστήµες αυτές έχουν µεγάλο βάθος χρόνου και έχουν ξεπεράσει ιδεοληψίες, ερασιτεχνισµούς και ανωριµότητα ερµηνευτικών εργαλείων, έχουν ξεκαθαρίσει βασικές έννοιες όσον αφορά τα θεατρικά είδη και τα θεατρικά στυλ. Στον τόπο µας, όπου ακόµη και η έννοια του τραγικού, της φάρσας και της κωµωδίας ηθών δεν έχουν ακόµη βρει οριστικά περιγράµµατα, όπου χρόνια παλεύουµε να απαλλάξουµε τον όρο «ηθογραφία» από τη γραφικότητα, τον λαϊκισµό και το κιτς, είναι αναµενόµενο να µην έχουµε ακριβή, ξεκαθαρισµένη έννοια για τον όρο «Μιούζικαλ».

Αλλοτε τη συγχέουµε µε την επιθεώρηση, άλλοτε µε την οπερέτα και πολύ συχνά µε την ελληνική εκδοχή της κωµωδίας µετ’’ ασµάτων.

Το Μιούζικαλ που έχει αγγλικές ρίζες αλλά διαµορφώθηκε ως αυτοτελές και εντελές θεατρικό είδος στην Αµερική, είναι ένα µεικτό και νόµιµο πλέον είδος αφού περιέχει στοιχεία µιούζικ χολ, φάρσας, µελό, θεατροµουσικού µορφώµατος µε όλα αυτά τα συστατικά στοιχεία να ισορροπούν µε ένα εικαστικό χλιδάτο φορτίο. Είναι µια αµερικάνικη απάντηση στην ευρωπαϊκή οπερέτα, ένα θέαµα που απευθύνεται στον µέσο κυρίως αστό και στον µεγαλοαστό, µια µουσική εκδοχή του γαλλικού µπουλβάρ, δηλαδή του θεάτρου των µεγάλων λεωφόρων. Με τον καιρό όµως και µε τη θεατρική διεθνοποίηση αλλά κυρίως µε διαµεσολαβητή το σινεµά το είδος έγινε παγκόσµιο, όταν µάλιστα η µουσική αµερικανικής παραγωγής, ύφους και ήθους έγινε καταναλωτικό προϊόν των πέντε ηπείρων, το Μιούζικαλ έγινε πλέον µέρος της ιστορίας του παγκόσµιου θεάτρου.

Ποια είναι τα αναγνωρίσιµα και ως εκ τούτου δηµοφιλή στοιχεία αυτού του είδους. Ως κείµενο, ως στόρι, το Μιούζικαλ έχει όλα τα γνωρίσµατα της µεγάλης και βαθιάς παράδοσης του λαϊκού θεά- τρου, που έχει πατέρα του τον Πλαύτο, τον πρώτο Μολιέρο, τον Γκολντόνι. Ερωτικά ειδύλλια, απιστίες, χωρισµοί, αυταρχικές σχέσεις γονιών προς παιδιά, αφεντάδων προς υπηρέτες, αξιωµατούχων προς υπαλλήλους, ενδοοικογενειακές έριδες, ορφάνια, αυτοδηµιούργητες καριέρες, σπάταλοι κληρονόµοι, καπάτσοι παρατρεχάµενοι, λαϊκές ιδιοφυΐες, ξεµωραµένοι σοφοί και τυχεροί άσοφοι. Αν θέλουµε να αναγάγουµε στον θεατρικό παραδοσιακό καµβά τα στόρι, τα λιµπρέτα των Μιούζικαλ, θα βρούµε ψιχία µελό, φάρσας, κωµωδίας ηθών και κωµωδίας καταστάσεων, άλλα σπανιότερα κωµωδίας χαρακτήρων. Μια µικρή οµάδα έργων του είδους είναι καταλυτική σάτιρα θεσµών, πολιτική σάτιρα και µετά τους Μπρεχτ – Βάιλ («Οπερα της πεντάρας») κοινωνική και ταξική κριτική.

Πολύ συχνά το Μιούζικαλ διασκεύασε, αλλά στη συνταγή του, κλασικά έργα (Ουγκό, Ντίκενς, Μπέρναρ Σο, Γουόλτερ Σκοτ κ.λπ.), µια θεατρική εκδοχή των µυθιστορηµάτων σε συνέχειες (Δουµάς, Ντίκενς, Σύη, Ουγκό, σε µας εδώ Παπαδιαµάντης, Ξενόπουλος κ.λπ.), τις λεγόµενες επιφυλλίδες του Τύπου. Πρόγονοι των τηλεοπτικών (και παλαιότερα ραδιοφωνικών) σίριαλ.

Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια µε ξένους και αργότερα µε έλληνες σκηνοθέτες παρουσιάστηκαν διάσηµα µιούζικαλ, συχνά µε µεγάλη επιτυχία, παρ’ όλο που η θεατρική µας εκπαίδευση, παράδοση και µίζερη παραγωγή δεν ευνοούσε το τόλµηµα. Αποδείχτηκε πως η νέα γενιά ηθοποιών, χορογράφων και σκηνοθετών αλλά και µουσικών διδάχτηκε και πολύ σύντοµα αφοµοίωσε τα ιδιαίτερα και απαιτητικά στοιχεία του είδους. Οι διασκευές των «Φοιτητών» του Ξενόπουλου από τον Τσιάνο και κυρίως το «Βίρα τις άγκυρες» των Ρέππα – Παπαθανασίου µε σκηνοθέτη τον Φασουλή, για να µείνω στα σηµαντικότερα, έδειξαν πως υπάρχει υλικό και γούστο αλλά και τεχνικές στην ελληνική θεατρική αγορά για πρωτότυπες δηµιουργίες.

Τώρα το επιτυχηµένο δίδυµο της συγγραφικής ιθαγένειας θέλησαν να προχωρήσουν στο είδος που εντόπισα πριν. Το µιούζικαλ µε θέµα ένα διάσηµο πρόσωπο της µουσικής µας ζωής.

Η ζωή και η πορεία της Μαρινέλλας έχει στοιχεία που παραπέµπουν στους κλασικούς ανάλογους βιογραφικούς πυρήνες των διεθνών µιούζικαλ, της Πιάφ, της Γκάρλαντ, των µεγάλων µαύρων τραγουδιστών, της Εβίτας Περόν. Οι Ρέππας – Παπαθανασίου παρακολουθούν την πορεία της Μαρινέλλας από τα µπουλούκια της ελληνικής επαρχίας στα κουτούκια του ρεµπέτικου και από εκεί στη δισκογραφία και στα µεγάλα µουσικά σαλόνια της σόου µπιζ.

Το ευφυές εύρηµα των δύο συγγραφέων είναι πως παράλληλα µε τον βίο της µεγάλης βαµπ του τραγουδιού παρακολουθεί τη ζωή κοριτσιών της εποχής της από την επαρχία και το άστυ µε τους έρωτές τους, τα µελοδραµατικά τους επεισόδια (ανάλογα µε το κυρίαρχο στυλ των λαϊκών ταινιών που ακόµη µας στοιχειώνουν). Εγραφα πρόσφατα πόσο είναι µεθοδολογικό λάθος (χειρότερο από το έγκληµα) να συγχέουµε το κιτς περιεχόµενο µε το κιτς θέαµα.

ΙΝFΟ

Στο Παλλάς έως την Κυριακή 24 Οκτωβρίου

 

• Οµηρική… Σειρήνα

Ο προσεκτικός και σπάνιας αισθητικής ευαισθησίας Σταµάτης Φασουλής δεν κάνει ποτέ τέτοιες συγχύσεις. Τα µπουλούκια της δεκαετίας του ‘50, η µόδα και τα πάρτι της νεολαίας του ‘60 µε τις ρούµπες και τα λάτιν είναι κιτς µαϊµουδισµοί της νεοελληνικής κοινωνίας της ανοικοδόµησης µετά τον Εµφύλιο. Ο Φασουλής και ο σκηνογράφος Γαβαλάς αλλά κυρίως η ιδιοφυής πλέον ενδυµατολόγος Ντένη Βαχλιώτη και ο κάτοχος κάθε χορογραφικού στυλ Παπάζογλου σατίρισαν µε διάκριση και αγάπη για την εποχή και κατανόηση το κιτς εκείνης της εποχής και του φρου-φρου του νεοπλουτίστικου παρόντος. Κυρίαρχη παρουσία στο όλον αυτό θέαµα και ακρόαµα η Κυρία Μαρινέλλα. Αυτό το αφύσικο πλέον µουσικό, υποκριτικό και κινησιολογικό φαινόµενο.

Το έξω νου. Δεν είναι απλά αυτό που ονοµάζουµε ακτινοβολία, επικοινωνιακό τέρας, είναι µια Σειρήνα, σαν τις οµηρικές που µπορεί να αναστατώσει και να σαγηνεύσει και τον τυφλό και τον κουφό, τον τυφλό µε τη φωνή, τον κουφό µε το λάλο, κυριολεκτικά, άγαλµα. Ω! ναι, έχουµε κι εµείς την Πιαφ και την Γκάρλαντ και το µιούζικαλ που της αξίζει. Ο Φασουλής, που αναδεικνύεται συνεχώς πολυεπίπεδος δάσκαλος ηθοποιών, χορευτών και τραγουδιστών, τραγικών και κωµικών ρόλων, ας κοιµάται (αν κοιµάται ποτέ ο ταλαντούχος άνθρωπος) ήσυχος. Βάζει τα θεµέλια ενός ελληνικού αυθεντικού µουσικού είδους. Ο Λουδάρος, χαρισµατικός, ο Μπεγνής, λιτός, η Μουµούρη, δαιµόνια, η Μπόση, χυµώδης. Χορευτές-ηθοποιοί έξοχοι, φωτισµοί (Παυλόπουλος) ονειρώδεις. Οι διασκευές του Πρίφτη και η ορχήστρα του εξαίσιοι.