- «Εκδίκηση» στο «Αμφι-Θέατρο»
«Εκδίκηση»
 |
Στο «Αμφι-Θέατρο» του Σπύρου Ευαγγελάτου οφείλουμε όχι μόνο τη γνωριμία αλλά και την απόλαυση του θεατρόφιλου κοινού με υψηλής αισθητικής ποιότητας παραστάσεις αγνώστων – ελληνικών και ξένων – θεατρικών κειμένων του μακρινού παρελθόντος, άδικα όμως ξεχασμένων ή υποτιμημένων. Συνέχεια σ’ αυτή την 35χρονη «παράδοση» του «Αμφι-Θεάτρου» δίνει το πρωτοπαιζόμενο στην Ελλάδα έργο του Αγγλου δραματουργού του 16ου αιώνα, Τόμας Κυντ «Ισπανική τραγωδία» (1587), με τίτλο «Εκδίκηση», σε σκηνοθεσία της Κατερίνας Ευαγγελάτου. Συνέχεια σημαντική και καθόλα ευφρόσυνη και λόγω του έργου, κυρίως όμως λόγω της παράστασης. Το θεατρικό ταλέντο δεν κρύβεται. Μπορεί να «θαυματουργεί» και σε μια σταλιά σκηνή. Να τη μεταμορφώνει χωρο-χρονικά τόσο επιδέξια, ώστε η αναπαράσταση σ’ αυτή ενός πολυπρόσωπου έργου όπως η «Εκδίκηση», να θυμίζει τη σαιξπηρική ρήση «όλος ο κόσμος μια σκηνή». Ρήση ταιριαστή απολύτως με το έργο του Κυντ, δραματουργού συγκαιρινού με τον Σαίξπηρ, που επηρέασε τον κορυφαίο ελισαβετιανό ποιητή. Το έργο του Κυντ διαδραματίζεται στην Ισπανία και Πορτογαλία, που, κατά τη μυθοπλοκή του έργου, μετά από πολεμική σύγκρουση στα σύνορά τους συνάπτουν ειρήνη. Στην πραγματικότητα, είναι εποχή επεκτατικών πολέμων και αποικιοκρατικών εξορμήσεων της Ισπανίας, Πορτογαλίας, αλλά και της Αγγλίας. «Παίζοντας» μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας, αλλά και με τη μέθοδο του «θεάτρου μέσα στο θέατρο», ο Κυντ φέρνει στη σκηνή όλο τον «κόσμο». Τον πόλεμο, την «ειρήνη», ακόμα και τα γαμήλια συνοικέσια μεταξύ πριγκιπικών γόνων των πρώην αντιμαχομένων, κατά πώς συμφέρει άθλιους, μωρούς και γελοίους βασιλιάδες, διεστραμμένους γόνους τους, ραδιούργους παλατιανούς ή στρατιωτικούς συμβούλους, εξαγορασμένους προδότες, συκοφάντες και φονιάδες. Εναν αιματοβαμμένο «κόσμο» που γεννά και την αυτοδικία, την εκδίκηση. Ο μύθος είναι εύληπτος. Δεν χρειάζεται συνόψισή του. Χρειάζεται, αντίθετα, να επισημανθεί πόσο εύστοχα και παραστασιακά λειτουργικά διένυμε και συμπύκνωσε η σκηνοθεσία τους σαράντα ρόλους του έργου, που παίχθηκαν από επτά ταλαντούχους και μεταμορφώσιμους ηθοποιούς. Με εφόδια τη ρέουσα μετάφραση (Κατερίνα Τσαμαδιά – Κατερίνα Ευαγγελάτου), τα λιτά, μεταμορφώσιμα σκηνικά μέσα και τα καλαίσθητα διαχρονικά και σύχρονα κοστούμια (Αλεξάνδρα Μπουσουλέκα – Ράνια Υφαντίδου), τους σκιερούς φωτισμούς (Σάκης Μπιρμπίλης), την περιπαικτικών και «σκληρών» αποχρώσεων μουσική (Σταύρος Γασπαρινάτος), η Κατερίνα Ευαγγελάτου, με φαντασία, ευρηματικότητα, ευθύβολη ειρωνεία, αλλά και παιγνιώδες χιούμορ, σκηνοθέτησε μια εξαιρετική αισθητικά και ευφρόσυνη παράσταση, στηριζόμενη αλλά και στηρίζοντας το μεταμορφώσιμο υποκριτικό ταλέντο των ηθοποιών, σε μια – απολαυστική και για τους ίδιους – ερμηνευτική άμιλλα. Αξιοι επαίνου όλοι: Βασίλης Τσακομίδης, Λευτέρης Πολυχρονίδης, Νικόλας Παπαγιάννης, Βαγγέλης Ψωμάς, Σεραφίτα Γρηγοριάδου, Κωστής Καλλιβρετάκης, Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος.
- «Μήδεια» στο «Altera Pars»
«Η υπόθεση της οδού Λουρσέν»
|
Ο Ζαν Ανούιγ, ό,τι έκανε με την «Αντιγόνη» του, έκανε και με τη «Μήδειά» του. Μετέγραψε, πραγματικά εκσυγχρονιστικά, αυτά τα δύο πρόσωπα, κατεβάζοντάς τα από το επίπεδο του μύθου, στο επίπεδο της ζωής, της πραγματικότητας, αλλά και χωρίς να τα απομακρύνει από τη μυθολογική «καταγωγή» τους και από το ποιητικό ήθος του αρχαίου πρωτοτύπου τους και χωρίς να μειώνει το τραγικό μέγεθός τους. Εξοχου ποιητικού ρεαλισμού, με οικείο λόγο, η Μήδεια που έπλασε ο Ζαν Ανούιγ, είναι ένα βαθύτατα και βαρύτατα πάσχον πλάσμα. Οικουμενικό, διαχρονικό και σύγχρονο. Πάσχει η σάρκα, η ψυχή της, το μυαλό της, η συνείδησή της για τους φόνους που έκανε από έρωτα και μόνο. Πάσχει σαν ερωτευμένη, εξαρτημένη από τη σαρκική ηδονή, γυναίκα. Σαν προδομένη σύζυγος. Σαν μάνα. Σαν ξένη, πρόσφυγας, ξεριζωμένη από τον τόπο της. Πάσχει και η ανθρώπινη αξιοπρέπειά της, από την προδοτική, ψυχρή, συμφεροντολογική «λογική» του ατομιστή άντρα και πατέρα των παιδιών της, Ιάσονα, που προσβλέποντας σε μελλοντική εξουσία, ετοιμάζεται να παντρευτεί, την κόρη του εξουσιαστή Κρέοντα. Ο Ιάσονας είναι ένας καιροσκόπος. Ψυχρός, ασυγκίνητος, αχάριστος. Η Μήδεια, μια φλεγόμενη ύπαρξη. Δεν αντέχει και δεν αποδέχεται τη δυστυχία της. Γίνεται η ίδια φορέας – όργανο της δυστυχίας και για τους άλλους και για την ίδια. Γίνεται φόνισσα της αντιζήλου της, σφάζει τα παιδιά της και σφάζεται και η ίδια. Δεν φεύγει με το άρμα του Ηλιου στους ουρανούς, όπως στον αρχαίο μύθο. Το σαρκίο της, νεκρό μένει στη γη, για να βασανίζει τη μνήμη και τη συνείδηση του υπαιτίου αυτής της πολυπρόσωπης τραγωδίας. Το έργο σε απόδοση του θιάσου «Altera Pars» σκηνοθέτησε λιτά, ρεαλιστικά αλλά και ατμοσφαιρικά, ο Πέτρος Νάκος, με συντελεστές τον αφαιρετικό σκηνικό χώρο του Σταύρου Διακουμή, τα καλαίσθητα κοστούμια της Δέσποινας Χειμώνα, τους σκιερούς φωτισμούς του Παναγιώτη Μανούση (οι ατμοσφαιρικοί φωτισμοί έκαναν εντελώς περιττή την τόσο πια ξεπερασμένη, τελικώς αχρείαστη χρήση αερίων, των οποίων έγινε κατάχρηση από τον σκηνοθέτη), την εκφραστική κινησιολογία της Μαρίας Αλβανού, το βίντεο των Αγγελίνας Βοσκοπούλου – Στέλιου Σάρρου, τη μουσική επιμέλεια του Δημήτρη Παπασπυρόπουλου. Η Μίνα Χειμώνα, με στέρεο λόγο, με εκφραστική δύναμη και δραματικό μέτρο ερμήνευσε τη Μήδεια. Γόνιμοι υποκριτικά είναι και οι Πέτρος Νάκος, Αλέκα Τουμαζάτου, Σίμος Κυπαρισσόπουλος και Χρήστος Χαρμπάτσης.
- «Η υπόθεση της οδού Λουρσίν» στο «Πορεία»
«Μήδεια»
|
Πριν δεκατεσσέρα χρόνια, ο πρόωρα και άδικα χαμένος Τάσος Μπαντής, δημιουργός του θιάσου «Μορφές», ανέβασε την εκπληκτικής μαστοριάς φαρσοκωμωδία του Ευγένιου Λαμπίς «Η υπόθεση της οδού Λουρσέν», σε μια παράσταση αλησμόνητη, η οποία διακρίθηκε με το πρώτο μεγάλο βραβείο της Ενωσης Θεατρικών – Μουσικών Κριτικών. Παράσταση που αποτέλεσε υποδειγματική διδαχή για το πώς πρέπει να παίζονται, όχι μόνον οι ηθογραφικού χαρακτήρα φαρσικής πλοκής κωμωδίες που έγραψε ο Λαμπίς για να σαρκάσει τα ήθη, τις συνήθειες, την κενότητα, την αμορφωσιά, την ανοησία, τον τρόπο ζωής της αστικής τάξης, των υπηρετών της αλλά και των περί αυτήν μικροαστών, αλλά και γενικότερα πώς πρέπει να παίζονται τα έργα που αντιστοιχούν στη «σχολή» της «ωρολογιακά» καλογραμμένης, με φαρσικές καταστάσεις σε καλπάζοντες ρυθμούς, κωμωδίας, του «βωντβίλ». Κωμωδιογραφική «σχολή» που ξεκίνησε με τον Σκριμπ, συνέχισαν άλλοι κωμωδιογράφοι και δόξασαν ο Λαμπίς και ο Φεντώ. Μακράν της «διδαχής» του Μπαντή, παρότι αφιερώνεται στη μνήμη του, και παρότι στην παράσταση του Μπαντή έπαιζε ο Δημήτρης Τάρλοου – δημιουργός του θιάσου «Δόλιχος» – και εντελώς μακράν του αισθητικού ήθους του Λαμπίς, είναι το ανέβασμα του έργου από το «Δόλιχο», στο «Πορεία». Το υψηλό καλλιτεχνικό ήθος του Μπαντή, η μεγάλη θεατρική παιδεία του, η τελειοθηρική μελετητική δουλειά του και ο σεβασμός του στη δημιουργία των συγγραφέων, δεν του επέτρεπε να εξυπναδίζει έναντι του συγγραφέα, αμφισβητώντας και αλλοιώνοντας τον αισθητικό χαρακτήρα του έργου του. Αντίθετα άλλοι, θεωρούν εαυτούς εμβριθέστερους αναλυτές αυτού που είναι και λέει το έργο των δημιουργών. Ουδεμία σχέση με το ήθος της κωμωδίας του Λαμπίς έχει η τάχα μπρεχτικά «σχολιαστική», τάχα «νεοτερική», με στοιχεία μιούζικαλ, παραμορφωτικά γκροτέσκα σκηνοθετική «ανάγνωση» του έργου από την Μάρθα Φριντζήλα. Τα πρόσωπα, από ανθρώπινοι χαρακτήρες, μετατράπηκαν σε γκροτέσκες, μορφάζουσες «μάσκες», που μιλούν και κινούνται αφύσικα, αργά και σπαστικά σαν «κουτσούνια», με αποτέλεσμα να αποδυναμώνονται οι φαρσικές με καλπάζοντες ρυθμούς κωμικές καταστάσεις, να αχρηστεύεται το πληθωρικό κωμικό στοιχείο, να χάνεται το ασταμάτητο, ευφρόσυνο γέλιο, που μπορεί να προκαλέσει το έργο. Ασχετες με το ήθος του έργου συνισταμένες της παράστασης, όπως τα τύπου μιούζικαλ άνοστα τραγουδάκια και τύπου μιούζικαλ χορευτικές κινήσεις. Στη μουσική (Βασίλης Μαντζούκης) κυριαρχούν βαλκάνιοι ήχοι. Τη μετάφραση υπογράφει η Νικολέττα Φριντζήλα. Η σκηνοθεσία ελέγχεται για τις πειθαρχικές σε αυτήν, υπερβολικές, σχηματικές, επιτηδευμένες, «σφιγμένες» ερμηνείες των ηθοποιών Ταμίλα Κουλίεβα, Παναγιώτη Τσεβά, Μιχάλη Φωτόπουλου και Ερρίκου Λίτση. Μόνον ο Δημήτρης Τάρλοου κατάφερε να περιορίσει, κάπως, την υποκριτική υπερβολή.
Κριτική Θεάτρου 
Πρόσφατα σχόλια