Οπερα, ζακυνθινή ομιλία και παραμύθι
30 Ιανουαρίου, 2009 Σχολιάστε
 |
[Του ΘΑΝΑΣΗ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ, ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, Παρασκευή 30 Γενάρη 2009]
- ΚΑΡΜΕΝ ΡΟΥΓΓΕΡΗ «Ο Τσάρος Σαλτάν, η όμορφη Τσαρέβνα και ο Μαγεμένος Κύκνος» από την Παιδική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο θέατρο «ΑΚΡΟΠΟΛ»
Για μια ακόμη χρονιά, η Κάρμεν Ρουγγέρη προσφέρει και προτείνει όπερα για παιδιά. Ενα δύσκολο μουσικό είδος, το οποίο συμβάλλει, αναμφίβολα, στην αισθητική καλλιέργεια του αναπτυσσόμενου ανθρώπου. Βέβαια, πάντοτε πρέπει να μας προβληματίζει, παράλληλα με το μουσικό μέρος, και το περιεχόμενο του λιμπρέτου, από κοινωνικο-ιδεολογική άποψη.
Η Κάρμεν Ρουγγέρη έχει σκηνοθετήσει και τις εξής όπερες για παιδιά: Μότσαρτ (Βαστιανός και Βαστιανή, Ο μαγικός αυλός), Χούμπερντινκ (Χένσεκ και Γκρέτελ), Ροσσίνι (Η Σταχτοπούτα, Ο κουρέας της Σεβίλλης), Ντονιτσέττι (Το ελιξίριο της αγάπης) κ.ά.
Το παραμύθι ανήκει στον Αλεξάντρ Πούσκιν και η μουσική είναι έργο του Νικολάι Ανδρέγιεβιτς Ρίμσκι – Κόρσακοφ (1844 – 1908). Ο Ρώσος ποιητής Πούσκιν μάς είναι γνωστός και από τα μεταφρασμένα στη χώρα μας βιβλία του για παιδιά. Ο επίσης Ρώσος συνθέτης, αν και δεν πρόλαβε την Οκτωβριανή Επανάσταση, εντούτοις στήριξε την Επανάσταση του 1905, επικεφαλής ομάδας προοδευτικών καθηγητών του ωδείου που εργαζόταν, με αποτέλεσμα να χάσει τη δουλειά του, εκδιωχθείς από το τσαρικό καθεστώς.
|
Η υπόθεση του έργου είναι συναρπαστική, με ήρωες τσάρους και τσαρίνες, μπάμπουσκες και προξενήτρες, με εμπόρους και γελωτοποιούς κ.ο.κ. Η παραμυθένια μοσχοβολιά της ρούσικης λαϊκής παράδοσης διαχέεται από τη σκηνή στην πλατεία, και καθώς οι ηθοποιοί κινούνται ανάμεσα στους θεατές.
Μια άρτια καθ’ όλα θεατρική παράσταση, δραματογραφικά, σκηνοθετικά, σκηνογραφικά, μουσικά, με θαυμάσια κοστούμια και τους κατάλληλους φωτισμούς. Τα πολύχρωμα σκηνικά, ορισμένα σταθερά και τα περισσότερα κινητά, πηγαινοέρχονται με μηχανισμούς από την οροφή της τεράστιας σκηνής. Ζωντανή ορχήστρα κλασικής μουσικής (30 οργάνων), υπό τη διεύθυνση του Δημ. Κατσίμπα ή Γιώργου Αραβίδη και με διεύθυνση χορωδίας του Κώστα Δρακάκη. Πολυπρόσωπη και αξιόλογη, από υποκριτική άποψη, είναι και η ομάδα των 16 ηθοποιών, που ερμηνεύουν τους βασικούς ρόλους και όλων των άλλων, που ερμηνεύουν δευτερεύοντες ρόλους από τη Χορωδία της Παιδικής Σκηνής της ΕΛΣ, και όλων των υπόλοιπων χορωδών.
Η θεατρική διασκευή και τα κείμενα πρόζας είναι της Κάρμεν Ρουγγέρη, τη μουσική προσαρμογή για μικρό σύνολο υπογράφει ο Κώστας Κριτσωτάκης, τους στίχους των τραγουδιών έγραψε ο Ανδρέας Κουλουμπής, για τα σκηνικά/κοστούμια υπεύθυνη είναι η Χριστίνα Κουλουμπή, για τη χορογραφία ο Πέτρος Γάλλιας, για τους φωτισμούς η Χριστίνα Θανάσουλα.
|
Νομίζω ότι πριν και μετά από κάθε θεατρική παράσταση τα παιδιά και οι εκπαιδευτικοί πρέπει να διαβάζουν και να συζητούν την υπόθεση του έργου, τα βιογραφικά των συντελεστών (να βλέπουν το πρόγραμμα: φωτογραφίες κ.λπ.), τα μηνύματα του έργου, να εκφράζουν διάφορα συναισθήματα, σκέψεις, ιδέες, απόψεις, ιδιαίτερα για κάθε τέτοιου είδους παράσταση/ όπερα. Δεν αρκεί, από παιδαγωγική/ κοινωνική άποψη, μόνο η παρακολούθηση της παράστασης.
- ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΓΙΑΤΡΑΣ – ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ «Ωραία και μόνη η Ζάκυνθος …με κυριεύει» του «Θεάτρου τση Ζάκυθος – Αυλαίας Τέχνης»
Με κωμικά και σατιρικά στοιχεία του λαϊκού ζακυνθινού θεάτρου, δηλ. των γνωστών «ομιλιών» των 17ου – 18ου αι., ανεβάστηκε στο θέατρο «ΠΕΡΟΚΕ», η θεατρική παράσταση «Ωραία και μόνη η Ζάκυνθος …με κυριεύει», έργο των Διον. Γιατρά και Κώστα Καποδίστρια, σε σκηνοθεσία του δεύτερου και σε συνεργασία με τον Μπάμπη Σούλη. Ηταν μια παράσταση, όπου το έργο δραματουργικά έχει ιστορικό και κοινωνικό περιεχόμενο και γλωσσικά διαθέτει μια ήπια ζακυνθινή διάλεκτο, κατανοητή εν πολλοίς από όλους τους θεατές, ακόμη και από τους μη Ζακυνθινούς.
Η σκηνοθετική γραμμή απέφερε ένα μεικτό αισθητικό σκηνικό αποτέλεσμα: από τη μια οι διάλογοι των τριών ηθοποιών και από την άλλη η προβολή βίντεο, όπου προβάλλονταν όλα εκείνα τα ντοκουμέντα που έφερε στο φως η έρευνα για την Ιστορία της Ζακύνθου, από το 1480 μέχρι την Ενωση των Εφτανήσων με την Ελλάδα (1864). Στο βίντεο, επίσης, συμμετείχε ενεργά ως αφηγητής, ο ένας από τους τρεις ηθοποιούς (Γιώργος Βούτος, κλασικός ποιητής των ζακυνθινών «ομιλιών»), οι οποίοι δρούσαν συγχρόνως επί σκηνής. Οι άλλοι δυο ηθοποιοί ήταν οι: Μπάμπης Σούλης (Βούλτσος, ξεπεσμένος αριστοκράτης, απόγονος ευγενή), Κώστας Καποδίστριας (Δόξας, εκπρόσωπος της ανερχόμενης αστικής τάξης, απόγονος ποπολάρου).
Δραματουργικά στοιχεία της παράστασης είναι οι έντονοι και κωμικοί διάλογοι, οι οποίοι καθιστούν εμφανή όλη την ιστορική διαδρομή και τους κοινωνικούς και ταξικούς αγώνες μεταξύ των αριστοκρατών με τους αστούς, στη μετάβαση από το αρχοντολόι, κατά την εποχή της φεουδαρχίας/ αριστοκρατίας, στο πέρασμα στην αστική/βιομηχανική εποχή, καθώς και τους αγώνες των προλετάριων/ ποπολάρων, οι οποίοι διαγράφονται ως θύματα στην ταξική διένεξη της πλουτοκρατίας για τη διαχείριση της εξουσίας, αγωνιζόμενοι, όμως, για λευτεριά, δικαιοσύνη, ισότητα και εθνική ανεξαρτησία από Βενετσιάνους, Φράγκους, Τούρκους, Ρώσους και Αγγλους. Η πολυδιάστατη ιστορική και πολύπλοκη διαδρομή της Ζάκυνθος είναι ολοφάνερη, όπου εμφανίζονται διαδοχικά κοινωνικές ομάδες/τάξεις, λαοί, προσωπικότητες, που συνθέτουν ένα «πολύχρωμο» κοινωνικό ψηφιδωτό, προσωπικότητες της πολιτικής, των γραμμάτων και της εκπαίδευσης και που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ιστορική και κοινωνική εξέλιξη του νησιού. Επίσης, αποκαλύπτονται με παρρησία η προδοτική στάση, οι γλοιώδεις συνεργασίες και οι ελεεινοί συμβιβασμοί της ντόπιας ολιγαρχίας με την ηγεσία της εκάστοτε ξένης δύναμης, που υποδούλωνε το νησί, οι εμφύλιες διενέξεις κ.ο.κ.
Τη δραματουργική επεξεργασία του κειμένου έκανε με υποδειγματικό τρόπο ο Θόδωρος Γραμματάς. Τα σκηνικά – κοστούμια, σε παραδοσιακή γραμμή υπέδειξε η Νίκη Πέρδικα και τη μουσική σύνθεση και επιμέλεια είχε ο Βασίλης Σταμάτης.
Η παραγωγή της παράστασης στηρίχτηκε στα κινηματογραφημένα επεισόδια «ΤΣΗ ΖΑΚΥΘΟΣ» 1 και 2, που υλοποίησαν οι Δήμοι Ελατίων και Αρτεμισίων για το έργο TERRE PARLANTI στα πλαίσια του προγράμματος INTERREG IIIA Ελλάδας – Ιταλίας, όπως αναγράφεται στο πρόγραμμα της παράστασης.
Τη σκηνοθεσία του οπτικοακουστικού υλικού υπογράφει ο Γιώργος Κωνσταντινόπουλος, ιστορικός σύμβουλος είναι ο Γεώργιος Μπαρμπαρούσης και στην έρευνα του πλουσιότατου παρουσιαζόμενου κινηματογραφημένου υλικού συμμετείχαν οι: Γ. Μπαρμπαρούσης, Βάσω Στρακαντούνα, Γιάννης Χρυσικόπουλος και Νίκη Πέρδικα.
Την παράσταση πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να παρακολουθήσουν όλοι οι μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου, για να κατανοήσουν την Ιστορία της Ζακύνθου και της Εφτανήσου, καθώς και κατ’ αναλογία και όλης της Ελλάδας, τους ταξικούς λαϊκούς αγώνες για λευτεριά και δημοκρατία. Οι δραματουργοί τολμούν και οι ηθοποιοί/ σκηνοθέτες αποδίνουν υπέροχα και την ιδεολογική φόρτιση στο σκηνικό αποτέλεσμα.
- ΣΑΡΛ ΠΕΡΟ «Η Σταχτοπούτα» από το θίασο «ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ» στο θέατρο «ΑΠΟΘΗΚΗ»
Αυτό το αγαπημένο παραμύθι των παιδιών επέλεξε να διασκευάσει ο Γιάννης Κόκκινος, προσδίνοντάς του τον τίτλο: «Η Σταχτοπούτα και η ιστορία της». Ο Σαρλ Περό το δημοσίευσε για πρώτη φορά στα 1697, στη συλλογή παραμυθιών: «Παραμύθια της Μητέρας μου της Χήνας». Την ιστορία αυτή τη βρίσκουμε σε όλο τον κόσμο με παραλλαγές, ακόμη και στην Κίνα του 9ου αι. Η Σταχτοπούτα των Αφών Γκριμ είναι πιο συγκινητική, αλλά πιο σκληρή (αυτοακρωτηριασμός μέρους των κάτω άκρων των δύο αδερφών για να χωρέσει το γοβάκι και επίθεση των περιστεριών στις δυο αδερφές, που τις τυφλώνουν), ενώ του Περό είναι πιο ανθρώπινη και ρεαλιστική (η Σταχτοπούτα συγχωρεί τις αδερφές της, τις παίρνει στο παλάτι και τις παντρεύει με άρχοντες. Η τελευταία ενέργειά της παραλείπεται στη θεατρική διασκευή, όπως και ορισμένα άλλα στοιχεία από το πρωτότυπο). Στην ελληνική ιστορία έχουμε μια παρόμοια περίπτωση, που ταιριάζει με το τέλος του παραμυθιού. Την αναφέρει ο Στράβων και ο Αιλιανός. Κάποια μέρα που η Ροδόπιδα λουζόταν στη Ναύκρατη, ένας αϊτός της άρπαξε το σανδάλι της και το άφησε να πέσει στα πόδια του Φαραώ Ψαμμήτιχου. Εκείνος διέταξε να βρουν την κάτοχο του σανδαλιού και μόλις τη βρήκαν την παντρεύτηκε.
Το μήνυμα του έργου είναι ξεκάθαρο: η καλοσύνη και η υπομονή είναι αρετές στον άνθρωπο και όποιος τις διαθέτει, ορισμένες φορές, αμείβεται γι’ αυτές από τους συνανθρώπους του.
Ο σκηνοθέτης της παράστασης, Γιάννης Κόκκινος επιλέγει την κλασική παραδοσιακή γραμμή, με ορισμένα αξιόλογα σκηνοθετικά ευρήματα, καθώς και ο σκηνογράφος της παράστασης Θεόδ. Κόκκινος. Οι χορογραφίες είναι της Ζωής Σαρίδου, η μουσική και τα τραγούδια του Μιχάλη Κόκκινου. Τους ρόλους υποδύονται ικανοποιητικά οι: Ζαχαρούλα Θεοδοσίου (μητριά), Κατερίνα Τσιμόγιαννη (μεγαλύτερη κόρη) Ελένη Τριανταφύλλου (μικρότερη κόρη, νεραϊδονονά), με σημαντικά υποκριτικά προσόντα, Νικολέτα Κοφινά (Σταχτοπούτα), Ηλίας Νάκος (Υπασπιστής), Ηλίας Παγούρας (αμαξάς), Στέφανος Οικονόμου (χοροδιδάσκαλος και πρίγκιπας), με ιδιαίτερο ταλέντο.
Κριτική Θεάτρου 
Πρόσφατα σχόλια