Ο Κύκλωπας του Ευριπίδη είναι το μόνο δείγμα σατυρικού δράματος που σώθηκε ακέραιο. Τι ακριβώς ήταν αυτό το είδος, πώς λειτουργούσε, δεν είμαστε σε θέση να το πούμε με βεβαιότητα. Πρόκειται μάλλον για μια ενδιάμεση εκδοχή, ανάμεσα στην τραγωδία και την κωμωδία, που παρωδεί τον μύθο. Για ένα θέατρο στηριγμένο κυρίως στην όρχηση, όπου τον κυρίαρχο ρόλο παίζει ο χορός των σατύρων. Για μια γκροτέσκα αντανάκλαση, μια παραμόρφωση, σαν μέσα σε κοίλο κάτοπτρο, της εικόνας του ήρωα. Κεντρικό πρόσωπο είναι πάντα ο κορυφαίος του χορού και «πατέρας» των σατύρων, ο Σιληνός.

Ο Ευριπίδης καινοτομεί, όπως πάντα, και στον Κύκλωπα. Κεντρικό θέμα του έργου είναι ένας «αγώνας» ανάμεσα στον οπλισμένο με εξελιγμένη «πολιτική» σκέψη Οδυσσέα και σε μια «εκπολιτισμένη» εκδοχή του ανθρωποφάγου τέρατος, τον Πολύφημο, προικισμένο με τη γλώσσα της αναιδούς ισχύος, που τρέφει επιχειρήματα ικανά να στηρίξουν τις αιμοβόρες και αδηφάγες ορέξεις του. Βρισκόμαστε μακριά από τον αφελή πρωτογονισμό του ομηρικού Κύκλωπα. Επειδή εδώ δεν έχουμε μόνο τη βαρβαρική εκδοχή της ανθρωποφαγίας αλλά, κυρίως, την εκλεπτυσμένη θεωρητική της θεμελίωση. Με γλώσσα παλιά και σύγχρονη την ίδια στιγμή, που, ξεκινώντας, ίσως, από τη διδασκαλία μιας τουλάχιστον μερίδας των «κυνικών», ακολουθεί το αόρατο νήμα της ώς τη «μοντέρνα» (ή μεταμοντέρνα) εποχή μας, επιβιώνοντας μέχρι σήμερα: ένας διανοούμενος κανίβαλος α λα «Χάνιμπαλ Λέκτερ», της γνωστής, πανούργας χολυγουντιανής ταινίας, στον οποίο αντιτάσσεται -και επικρατεί- το οδυσσεϊκό όραμα του νόστου ή της επιστροφής του ήρωα στον οίκο του. Ανάγνωση του υπολοίπου άρθρου